Gevoelige tanden: oorzaken, oplossingen en de beste aanpak

Heb je weleens een stekende pijn gevoeld bij het drinken van koud water, het eten van een ijsje of juist bij een slok hete thee? Dan heb je waarschijnlijk last van gevoelige tanden. Ongeveer 1 op de 3 volwassenen ervaart dit regelmatig. Het kan tijdelijk zijn, maar soms ook dagelijks terugkeren en het eet- en drinkplezier flink beïnvloeden. In dit artikel vind je oorzaken, oplossingen en een overzichtelijke tabel van wat je er tegen kunt doen.

Wat is de oorzaak van gevoelige tanden?

De oorzaak is vrij eenvoudig: onder het tandglazuur zit het dentine (tandbeen), een zachtere laag met microscopisch kleine kanaaltjes die in verbinding staan met de tandzenuw. Als glazuur afslijt of tandvlees zich terugtrekt, komt dentine bloot te liggen. Hierdoor worden prikkels (warm, koud, zuur, zoet) rechtstreeks doorgegeven aan de zenuw, wat een scherpe pijn veroorzaakt. Gelukkig zijn er duidelijke oorzaken én oplossingen.

De belangrijkste oorzaken van gevoelige tanden zijn:

1. Slijtage van tandglazuur – Glazuur is de beschermlaag van je tanden. Als dit dunner wordt door te hard poetsen, agressieve tandpasta's of zuren in drinken en voeding, komt het onderliggende dentine sneller bloot te liggen.

2. Teruggetrokken tandvlees – Wanneer het tandvlees zich terugtrekt, worden de tandhalzen zichtbaar. Deze zijn niet beschermd door glazuur en daardoor gevoeliger voor prikkels. Dit kan ontstaan door tandvleesproblemen, ouder worden of te hard poetsen.

3. Knarsen en klemmen – Veel mensen klemmen 's nachts hun tanden op elkaar of knarsen zonder dat ze het doorhebben. Dit zorgt voor slijtage van het glazuur en kan ook scheurtjes in tanden veroorzaken, waardoor gevoeligheid toeneemt. 

4. Veroudering – Met het ouder worden verandert je gebit. Het tandvlees trekt langzaam terug en glazuur slijt, waardoor gevoeligheid bij ouderen vaak voorkomt. 

5. Voeding – Zure dranken (vruchtensap, frisdrank, wijn) en zuur voedsel (citrusfruit, snoep) lossen het glazuur op. Hoe vaker je hieraan wordt blootgesteld, hoe groter de kans op gevoelige tanden.

6. Beschadigingen of tandbederf – Gaatjes, losse vullingen of scheurtjes leiden in alle gevallen tot gevoeligheid en pijn in de tanden.

Wat kun je zelf doen tegen gevoelige tanden?

De goede boodschap: in veel gevallen kun je zelf al veel doen om de pijn te verminderen en verdere schade voorkomen. 

1. Gebruik tandpasta voor gevoelige tanden
Er bestaan speciale tandpasta's die helpen bij gevoelige tanden. Ze bevatten ingrediënten die open kanaaltjes in het dentine afsluiten of de zenuwprikkel blokkeren.

👉 Tip: Sensodyne voor gevoelige tanden en tandvlees

2. Mondwater als extra bescherming
Alcoholvrij mondwater met fluoride kan de gevoeligheid verminderen. Fluoride helpt het glazuur te versterken en en beschermt zo tegen prikkels. Kies voor een milde mondwater dat speciaal voor gevoelige tanden is ontwikkeld. 

👉 Tip: Elmex Sensitive Professional mondspoeling

3. Elektrisch poetsen - zachter én effectiever
Met een elektrische tandenborstel voor gevoelige tanden poets je niet alleen grondiger, maar ook veiliger.

• Bijna alle modellen hebben een druksensor die jou waarschuwt als je te hard poetst.
• Sommige modellen hebben een speciale zachte poetsstand voor gevoelige tanden en tandvlees.
• Je hoeft zelf geen schrobbeweging te maken, wat de kans op extra slijtage verkleint.

👉 Tips: 

• Oral-B iO series - zachte ronde borstelkop, zachte poetsstanden én druksensor.
• Philips Sonicare DiamondClean - geeft een seintje bij teveel druk en speciale gevoelige tanden poetsstand 'Gum Care'.

4. Interdentale reiniging - zacht maar effectief
Gevoelig tandvlees kan opspelen bij ragers en floss, maar het is cruciaal om ontstekingen te voorkomen. 

• Gebruik zachte ragers of flossdraad met coating voor een milde reiniging. 
• Waterflossers zijn ook een optie en vaak vriendelijk voor gevoelig tandvlees.

👉 Tip: Waterpik Waterflosser voor extra verzorging gevoelige tanden.

5. Let op je voedingsgewoonten

• Beperk zuren en suikerrijke dranken.
• Spoel na met water om de mond te neutraliseren.

👉 Tip: Poets nooit direct na zuur eten of drinken. Wacht minstens een halfuur zodat het glazuur kan herstellen.

6. Natuurlijke aanvullingen
Hoewel wetenschappelijk bewijs beperkt is, zweren sommige mensen bij 'oil pulling', oftewel spoelen met kokosolie. Daarnaast wordt kamillethee aangeraden waarbij mensen zeggen dat dit werkt tegen gevoeligheid van het gebit.

👉 Tip: Zie dit als een aanvulling, maar gebruik het niet als 'de oplossing voor gevoelige tanden'.

Overzicht oorzaken en oplossingen gevoelige tanden

In onderstaande tabel een overzichtelijke tabel met informatie, oorzaken en concrete oplossingen betreft gevoelige tanden. 

Wanneer naar de tandarts?

Niet alle tandgevoeligheid los je zelf op. Een bezoek aan de tandarts is verstandig als:

• Hevige of plotselinge pijn.
• Klachten die niet verdwijnen.
• Toenemende gevoeligheid.

Dit kan wijzen op tandbederf, een lekkende vulling of een beginnende wortelontsteking. Vroeg ingrijpen voorkomt blijvende schade. Neem de klachten serieus, indien dit voldoet aan bovenstaande punten.

Veelgestelde vragen

Hoe snel merk ik effect met tandpasta of mondwater?
Meestal binnen een paar dagen, maar optimaal effect kan van 2 tot 4 weken duren.

Is tandgevoeligheid blijvend?
Niet altijd. Vaak verbetert het met goede gewoontes, maar bij blijvende slijtage kan gevoeligheid terugkeren.

Kan ik gevoelige tanden voorkomen?
Ja, met goede mondhygiëne, poetsgedrag, elektrische tandenborstels, fluoride en het beperken van zure voeding verminder je kans aanzienlijk.

Samenvatting: de beste aanpak tegen pijnlijke tanden

• Gebruik tandpasta en mondwater voor gevoelige tanden.
• Poets elektrisch, liefst met zachte stand en druksensor.
• Reinig dagelijks tussen de tanden.
• Beperk zuur en suiker, spoel na met water.
• Raadpleeg een tandarts bij aanhoudende klachten.

👉 Voor directe verbetering en snel resultaat: overweeg een elektrische tandenborstel voor gevoelige tanden die speciaal geschikt is om met extra voorzichtigheid en zachte werking te poetsen.